Naučnici sa Harvarda otkrili su da nedostatak litijuma u mozgu spada u najranije promjene koje vode ka pojavi Alchajmerove bolesti.

Kako je navedeno, otrkrili su  prirodno postojanje litijuma u mozgu i njegovu ključnu ulogu u normalnom funkcionisanju najznačajnijeg dijela nervnog sistema, prenosi Tanjug.

Naučni rad, koji je objavljen u časopisu "Nature", ukazuje da litijum štiti mozak od neurodegeneracije i održava normalnu funkciju svih glavnih tipova moždanih ćelija, ukazujući da nedostatak ovog hemijskog elementa pokreće propadanje pamćenja.

Otkrića, koja su rezultat desetogodišnjih istraživanja, zasnivaju se na seriji eksperimenata na miševima i analizama ljudskog moždanog tkiva i uzoraka krvi ljudi u različitim fazama kognitivnog zdravlja.

Kod miševa nedostatak ovog hemijskog elementa ubrzao moždanu patologiju i pad pamćenja

Naučnici su utvrdili da gubitak litijuma u ljudskom mozgu vodi ka Alchajmeru, dok je kod miševa sličan nedostatak litijuma ubrzao moždanu patologiju i pad pamćenja.
Takođe su otkrili da smanjeni nivoi litijuma nastaju vezivanjem za amiloidne naslage i poremećenom apsorpcijom u mozgu. U završnim eksperimentima, tim je pokazao da novi litijumski spoj, koji ne podliježe vezivanju za amiloidne naslage, može povratiti pamćenje kod miševa.

Rezultati objedinjuju višedecenijske kliničke opservacije i nude novu teoriju bolesti, kao i strategiju za raniju dijagnostiku, prevenciju i liječenje.

Od Alchajmera boluje oko 400 miliona ljudi

Alchajmerova bolest pogađa između 50 i 400 miliona ljudi širom svijeta i uključuje niz moždanih abnormalnosti poput naslaga proteina amiloid beta, neurofibrilarnih mrežica proteina tau i gubitka zaštitnog proteina REST. Međutim, ove promjene nikada nisu objasnile cijelu složenost bolesti.

Jasno je i da genetski i faktori okoline utiču na rizik od bolesti, ali naučnici do sada nisu uspjeli da objasne zašto neki ljudi sa istim faktorima rizika obole, a drugi ne. Autori ove studije ističu da litijum može biti ključni nedostajući faktor.

-Ideja da nedostatak litijuma može biti uzrok Alchajmerove bolesti je nova i ukazuje na drugačiji terapijski pristup - rekao je glavni autor i profesor genetike i neurologije na Harvardskoj medicinskoj školi Brus Jankner.

Studija daje nadu da bi u budućnosti litijum mogao da se koristi za liječenje bolesti u cjelini, a ne samo za ciljanu terapiju određenih aspekata poput amiloid beta ili tau proteina.

Jedno od glavnih otkrića naučnika jeste da kako amiloid beta počinje da se taloži u ranoj fazi demencije, on veže litijum smanjujući njegovu funkciju u mozgu. Niži nivoi litijuma utiču na sve glavne moždane ćelije i kod miševa izazivaju promjene koje podsjećaju na Alchajmerovu bolest, uključujući gubitak pamćenja.

Autori su identifikovali grupu litijumskih spojeva koji mogu da izbjegnu vezivanje za amiloid beta. Tretman miševa najefikasnijim od tih spojeva - litijum orotatom, preokrenuo je patologiju Alchajmerove bolesti, spriječio oštećenje moždanih ćelija i vratio pamćenje.

Iako ove nalaze treba potvrditi kod ljudi kroz kliničke studije, oni ukazuju da mjerenje nivoa litijuma može pomoći u ranom otkrivanju Alchajmera. Takođe, naglašavaju značaj testiranja litijumskih spojeva koji izbjegavaju vezivanje za amiloid beta u tretmanu ili prevenciji.

Drugi litijumski spojevi već se koriste za liječenje bipolarnih poremećaja i teških depresija, ali u mnogo većim dozama koje mogu biti toksične, posebno kod starijih.
Janknerov tim je otkrio da je litijum orotat efikasan u dozi hiljadu puta manjoj, u kojoj oponaša prirodni nivo litijuma u mozgu. Miševi tretirani skoro čitavog života nisu pokazali znake toksičnosti.

-Treba biti oprezan pri prenošenju rezultata iz modela na miševima na ljude i ne može se sa sigurnošću znati dok se ne sprovedu kontrolisani klinički testovi. Ali rezultati su do sada vrlo ohrabrujući - rekao je Jankner.

(Tanjug)