Nova studija otkriva da je senzorno tkivo pronađeno na egzoskeletima drevnih riba povezano sa istim genetskim mehanizmom koji kod ljudi formira zube, piše LiveScience.

„Ovo nam pokazuje da 'zubi' mogu imati i senzornu funkciju, čak i kada se ne nalaze u ustima,“ rekla je u saopštenju koautorica studije Jara Haridi, paleontološkinja i evolucijska biologinja sa Univerziteta u Čikagu.

Njihova otkrića objavljena su u srijedu, 21. maja, u prestižnom časopisu Nature.

Od oklopa do osmijeha

Istraživači su se prvobitno fokusirali na identifikaciju najranijih kičmenjaka u fosilnim zapisima, tražeći ostatke iz kambrijskog i ordovicijskog perioda (od prije 541 do 443 miliona godina). Jedan od ključnih pokazatelja prisustva kičmenjaka jeste dentin – kalcifikovano tkivo koje se kod ljudi nalazi ispod gleđi zuba, a kod drevnih riba na spoljnim izbočenjima njihovog zaštitnog oklopa.

Koristeći visokorezolucijske CT skenove, tim je analizirao fosile vrste Anatolepis heintzi, bezvilne ribe koja se dugo smatrala jednim od najranijih kičmenjaka. Otkrili su strukture koje su ličile na pore ispunjene dentinom. Međutim, dalja analiza i poređenje sa savremenim vrstama otkrili su nešto iznenađujuće – te pore su više nalikovale senzornim organima kakve imaju rakovi, a ne zubima.

To je značilo da A. heintzi uopšte nije bio riba, već drevni člankonožac – beskičmenjak sličan današnjim rakovima.

Evolucijski trag do naših zuba

Iako je došlo do revizije klasifikacije A. heintzi, to je istraživače dovelo do još značajnijeg otkrića: rani kičmenjaci i člankonošci koristili su isto mineralizovano tkivo za senzorne funkcije. Tokom miliona godina evolucije, to tkivo je transformisano u dentin – osnovni građevinski materijal naših zuba.

Studija pruža čvrstu podršku ideji da su se senzorne strukture razvile van usta, na oklopima tijela, prije najmanje 460 miliona godina, a kasnije su, uz pomoć istih genetskih procesa, evoluirale u zube.

„Kada na zube gledamo kroz ovu evolucionu prizmu, njihova izuzetna osjetljivost više ne djeluje kao slučajnost, već kao nasljeđe senzornog oklopa ranih kičmenjaka,“ zaključuju istraživači.