Olivera Lazarević je bila najmlađa kći kneza Lazara Hrebeljanovića i kneginje Milice. U svojoj mladosti ona je provela dvanaest godina (1390—1402) u haremu osmanskog sultana Bajazita I, kao zalog miru između porodice Lazarevića i Osmanskog carstva, a jedno vrijeme i u zarobljeništvu mongolskog emira Tamerlana, kao zatočenica nesrećnih okolnosti nakon Angorske bitke 1402. godine.

Rođena je oko 1373. kao najmlađa kćerka kneza Lazara i kneginje Milice, čukununuke Vukana Nemanjića. Imala je četiri starije sestre Maru, Jelenu, Draganu i Teodoru i dva brata Stefana i Vuka. Olivera je 1390. godine data za ženu osmanskom sultanu Bajazitu I (1389—1402).

Naime, poslije Kosovske bitke Srbijom je, u ime maloljetnog kneza Stefana Lazarevića, vladala kneginja Milica. Ona je ovaj teški vladarski i majčinski teret odluke o vazalstvu Turcima i davanju Olivere u harem podijelila sa preživelim plemstvom i crkvenom jerarhijom. Tako je konačnu odluku o slanju Olivere u sultanov harem doneo Državni sabor, krajem 1389. godine.

Pored slanja Olivere Bajazitu, Lazarevići su se obavezali i na vazalne obaveze prema Osmanlijama koje su podrazumijevale plaćanje godišnjeg danka i redovno izvršavanje vojnih obaveza. Prema predanju, put iz rodnog Kruševca ka Drenopolju srpski narod je Oliveri posuo ružama, a svuda se moglo čuti "Alal vera, Olivera!"

Princeza Olivera odvedena je u Bajazitov harem

Bajazitu su Oliveru odvela braća, kneževići Stefan i Vuk. Bilo je to njihovo prvo vazalsko putovanje na poklonjenje novom gospodaru. Harem se nalazio u tadašnjoj evropskoj prestonici Osmanlija, u Drenopolju (Jedrenu), na reci Marici, oko 250 kilometara istočno od Kruševca. Oliverina sudbina za trenutak je promenila tok istorije njenog naroda. Nije bila ni prva hrišćanka, ni prva plemkinja u tom haremu.

Prema navodima, nijedna sultanija prije Olivere, koja nije prešla u islam, nije uspjela da postane toliko uticajna. Olivera je bila "dovoljno mudra da zna do koje granice sme da ide i šta može da dobije". Njene želje nisu prerastale u hirove i neuočljivo se miješala u političke događaje. Za svoju porodicu "umjela je da izbori šta se moglo".

Odlazak u Bajazitov harem i novo životno okruženje bili su stresni i surovi za nju. Na njenoj strani su bili prirodna snalažljivost, karakter, obrazovanje i vaspitanje. To joj je pomoglo da se lakše uklopi i brže prilagodi uslovima haremskog života. Malobrojni pisani izvori iz tog doba otkrivaju da je Olivera s vremenom stekla poseban položaj i snažan uticaj na Bajazita.

Među stotinama žena u haremu Olivera je postala jedna od četiri sultanove zakonite žene — kadune. Vremenom se između njih dvoje ipak rodila ljubav. Prema postojećim izvorima Olivera je bila vanredno lijepa i imala je veliki uticaj na strastima odanog Bajazita i uspela da i u sultanskome haremu održi prvo mjesto, i da zadobije i održi ljubav bijesnog Bajazita.

Svoje mjesto u haremu i sultanovom srcu ona je često koristila da pomogne svome napaćenom narodu i državi. Za sve vreme boravka u haremu Olivera je ostala u pravoslavnoj vjeri.

Poslije bitke kod Angore (Ankare) 1402, gdje je tatarski emir Tamerlan nanio težak poraz Osmanlijama i zarobio sultana Bajazita, zarobljeništva je dopala i Olivera.

Prema osmanskoj tradiciji, Bajazit je 8. marta 1403. u tatarskom ropstvu na kraju izvršio samoubistvo zbog sramote koja je bila nanesena Oliveri. Olivera je oslobođena iz zatočeništva tokom 1403. zahvaljujući poslanstvu koje je njen brat Stefan Lazarević, sada već despot, poslao Tamerlanu.

Vratila se u Srbiju 1403. godine i nešto kasnije se trajno nastanila na dvoru svoga brata despota Stefana u tadašnjoj prestonici Beogradu. Sve do njegove smrti, bila mu je verni pratilac, drug i savjetnik, podstrekač i tešitelj.

Često je putovala kod sestre Jelene (Jele Balšić) Kosače u Dubrovnik, Zetu i Hercegovinu. Naročito je toplo bila primana u Dubrovniku, jer je Domina Despina (kako su je Dubrovčani zvali) bila časna gospođa od krvi Svetloga Despota i od njegovoga Dvora.

Princeza Olivera nije se više udavala i nije imala potomaka. Posljednji put ona se pominje u dokumentima iz 1443. godine. Smatra se da je umrla poslije 1444. godine i ne zna se gdje je sahranjena.

"Žrtvu princeze Olivere za spas naroda i otadžbine poslije Kosovske bitke, srpski narod je još za njenog života veoma visoko cijenio. Ona je smatrana žrtvom biblijskog karaktera, bogougodnom i hristolikom žrtvom, prinijetom iz slobode, ljubavi i poslušanja prema svome rodu i otačastvu."

BONUS VIDEO:

;t=6s