Manastir Rmanj, smješten u Martin Brodu, gdje se rijeka Unac ulijeva u Unu, predstavlja jedno od najvažnijih duhovnih središta na tromeđi Like, Dalmacije i Bosne.


Rmanj je kroz vijekove bio ne samo mjesto molitve, već i simbol trajanja, vjere i kulturnog identiteta naroda koji živi na granici ova tri kraja.


Uprkos brojnim stradanjima, obnovama i promjenama kroz istoriju, manastir i danas odiše mirom i duhovnošću, privlačeći brojne vjernike i posjetioce koji u njegovim zidovima pronalaze spokoj, vjeru i snagu tradicije.





Posvećen sv. Nikolaju Mirlikijskom, podignut je 1443. godine. Pripisuje se kao zadužbina Katarine Branković – kćeri Đurđa Brankovića i supruzi Urliha II Celjskog.




Burna istorija


U starijim dokumentima manastir Rmanj se naziva: Hrmanj, Ajerman, Chermlja, Szermil, Hermanya, Herman. Početkom XVII vijeka manastir Rmanj postaje duhovni i administrativni centar, a ujedno postaje i sjedište dabrobosanskih mitroplita, za punih 110 godina.

Najznačajniji od ovih mitropolita bio je, nesumnjivo, Mitropolit Teodor, koji je ponio i titulu egzarha cijele Dalmacije i koji je 1615. godine iz Rmnja osnovao prvu srpsku bogoslovsku školu – bogosloviju u manastiru Krki.

U manastiru Rmnju je radila i ikonopisna škola, a u njemu su prepisivane sveštene i bogoslužbene knjige.

U više navrata Turci su manastir rušili i palili, a monasi, koji nisu mučenički stradali, izbjegli su u Austro-ugarsku i tamo osnovali manastir Lepavinu i obnovili manastir Marču.

Prvi put manstir je srušen 1563. god. od Turaka, a obnavljan je 1608 i 1632/33. godine. Po drugi put Turci ruše ovaj manastir 1638. godine, a 1661. godine Turci pale manastir.

Turci su opet zapalili manastir 1785. godine, poslije čega je ostao pust sve do 1863. godine kada je opet obnovljen. 1876. godine Turci opet pale i ruše manastir, no on biva obnovljen 1883. godine trudom i zalaganjem Gavre Vučkovića, trgovca iz Bosanskog Petrovca.

Za vrijeme bosansko-hercegovačkog ustanka bio je sjedište vlade vojske Goluba Babića. U istom manastiru održana je i Prva Srpska skupština pod predsjedavanjem Goluba Babića, o čemu ima opisano u knjizi Ilirska pisma od Artura Evansa.

Na Veliki Četvrtak, 1944. godine, manastir su bombardovali Nijemci i porušili ga do temelja. Tom prilikom uništene su dragocjene freske kojima je manastir Rmanj bio oslikan.

Ponovo zasijao punim sjajem


Radovi na obnovi manastira Rmanj uspješno su završeni, a hram je 14. septembra osveštao Njegova svetost patrijarh srpski Porfirije.

Tokom trogodišnje obnove, manastirski kompleks je značajno proširen – dograđene su nove prostorije, sazidana i oslikana trpezarija, a posebno je uređeno i spoljašnje dvorište manastira.

Episkop bihaćko-petrovački i rmanjski Sergije istakao je da je završetkom ovih radova manastir Rmanj ponovo zasijao punim sjajem kao jedno od najvažnijih duhovnih središta ovog kraja.

Kako je zapisao mitropolit Fotije u pjesmi posvećenoj ovom svetom mjestu:

Velika krajiška svetinja (1443),
Svetom ocu Nikolaju Mirilikijskom posvećena,
zadužbina Katarine Branković Kantakuzin,
grofice Celjske,
svi Srbi koji su Ime Božije prizivali
- manastiru Rmnju su priticali,
da ih ova svetinja
čuva, sabira i poučava
i za nove podvige priprema,
ponekad i za raspeća,
jer je Krajina živela životom
manastira Rmnja,
kada je manastir stradao,
stradala je i Krajina,
uz obnovu manastira,
i ona bi vaskrsavala.