Osmog novembra, prije 33 godine, započeta je Mitrovdanska ofanziva u Nevesinju, u kojoj su združene snage Hrvatskog vijeća odbrane i tzv. Armije BiH potpomognute jedinicama Vojske Republike Hrvatske, kao i raznim paravojnim formacijama i mudžahedinskim borcima, napale na srpske položaje u Hercegovini.

Neprijateljsku silu su dočekali pripadnici Nevesinjske i Bilećke brigade.

Ofanzivi je prethodila operacija “Lipanjska zora”. Tom prilikom je srpsko stanovništvo protjerano iz doline Neretve. Poslije toga, 8. novembra 1992. godine, na Mitrovdan združene hrvatske i muslimanske snage su krenule u dalje napade na Nevesinjsku brigadu. Cilj im je bio da zauzmu cijelu Hercegovinu.

Napad je počeo rano ujutru 8. novembra. Prvo je počela snažna artiljerijska paljba koju je pratio juriš pješadije. Glavnina napada je išla preko sela Vranjevići, gdje su položaje držali bilećki dobrovoljci vojvode Rada Radovića.

Na početku, veliki gubici su izostali zbog nešto lošije popunjenosti linija uslijed praznovanja Mitrovdana. Ubrzo poslije toga na prvoj liniji su uskoro počeli da se pojavljuju borci koji su dolazili neposredno sa proslave krsne slave. Pored njih, tu su bili i starci, žene, djeca, „svi koji su mogli da drže pušku” ili pomognu na neki drugi način. Ranjenici su bježali iz bolnice da bi branili svoj grad i narod.

Vojska Republike Srpske je uspjela da zadrži položaje i time ostvari značajnu pobjedu. Ovo je bila jedna od posljednjih zajedničkih akcija hrvatskih i muslimanskih snaga, koji su početkom 1993. počeli otvoreni međusobni sukob koji je, uz manje prekide, trajao do kraja rata.

Mostarsko-nevesinjsko ratište je ostalo jedno od najžešćih ratišta u ratu u BiH. Zbog velikog prostora i relativno malog broja boraca na obje strane, često je dolazilo do “probijanja” linije i vraćanja iste.

Stalne tenzije su eskalirale novim žestokim napadom tzv. ABiH, tačno dvije godine kasnije, poznatim kao Druga mitrovdanska ofanziva.

Prema nekim podacima, u Mitrovdanskoj ofanzivi srpske snage su raspolagale sa svega 5.000 vojnika, od čega je 42 poginuo i 750 ranjeno. S druge strane, hrvatsko-muslimanske snage imale su čak 40.000 vojnika, od kojih je 580 poginulo i 1.300 ranjeno.

Čudo u crkvi u Solunu

Nakon večernjeg Bogosluženja kada se vjerni narod razišao, žena koja je čistila i održavala crkvu i dvorište ugledala je na vratima hrama čovjeka sa kopljem i mačem, obučenog u ratničke oklope za kojimje ostajao krvav trag.

Umorna od posla zagalami na čovjek: ,, Gdje ulaziš takav u Božiji hram ?” On se blago okrenu prema njoj i umornim glasom reče: ,, Pusti me sestro, dolazim iz ljutog boja, bitke. Odbranišmo od dušmana jednu malu zemlju Hercegovinu i u njoj jedan mali grad i bratski narod srpski i pravoslavni. ”

Čovjek nestade, a žena se prepade uvidjevši krvav trag koji ostaje iza njega. Pozva sveštenika a kasnije i episkopa.

Taj trag ih je kroz crkvu odveo do ćivota gdje počivaju mošti Svetog Dimitrija koji je u tom momentu ležao sav mokar i krvav.

Nakon ovog događaja postoje vjerovanja da se Sveti ratnik Dimitrije razljutio na neprijatelje, došao i odbranio na Mitrovdan Hercegovinu i narod u njoj, što su pokazale i rane na mnogobrojnim neprijateljiskim vojnicima koji ostadoše mrtvi duž Podveležja i nevesinjskog ratišta.Rane od mača i koplja.

/Vojska Republike Srpske/