Arheolozi u Jorku (Velika Britanija) su 1972. godine došli do jednog od najneobičnijih i najinformativnijih nalaza – fosilizovanog ljudskog izmeta iz 9. vijeka, poznatog kao “koprolit iz Lojds banke”.

Nalaz je otkriven tokom radova na izgradnji filijale Lojds banke u centru grada. U arheologiji, fosilizovani izmet se naziva koprolit i spada u ekofakte – prirodne ostatke koji nude vrijedan uvid u ishranu i zdravlje ljudi iz prošlih epoha.

Iako je na lokalitetu pronađeno i mnoštvo grnčarije, ostataka kuća i svakodnevnih predmeta, upravo ovaj primjerak stolice – dug čak 20 cm i širok 5 cm – postao je senzacija. Osim što je zvanično najveći ljudski koprolit ikada pronađen, njegova naučna vrijednost je izuzetna.

Ko su bili njegovi „vlasnici“?

Koprolit datira iz 9. vijeka, kada je Jork bio pod vlašću Vikinga i poznat kao Jorvik. Ovaj grad je tada bio središte vikinške dominacije u Engleskoj, povezane s kraljevstvom Dablin.

Analiza izmeta otkrila je da je osoba koja ga je ostavila imala dijetu bogatu mesom i hljebom, ali gotovo bez povrća. Ono što je posebno zabrinjavajuće, ali i informativno, jeste to što su naučnici u njemu otkrili stotine mikroskopskih jaja crva parazita, među kojima su bili Trichuris i Ascaris.

Ovi paraziti izazivaju razne stomačne tegobe, a u težim slučajevima mogu migrirati kroz tijelo, pa čak izlaziti i kroz oči. To ukazuje na slabe higijenske uslove i loš kvalitet vode u to vrijeme.

Nesvakidašnji eksponat

Danas se ovaj fosilizovani uzorak čuva u Vikinškom centru Jorvik, u specijalno osiguranom staklenom postolju. Međutim, 2003. godine došlo je do incidenta kada su ga posjetioci slučajno ispustili, razbivši ga na tri dijela. Na svu sreću, stručnjaci su uspjeli da ga pažljivo restauriraju, i od 2008. godine koprolit je ponovo izložen – sada pod strožim mjerama zaštite.

Iako na prvi pogled djeluje bizarno, ovaj „nalaz“ je pravo arheološko blago – zahvaljujući njemu znamo više o ishrani, parazitskim infekcijama i načinu života ljudi iz doba Vikinga, piše Sve o arheologiji.