Početak decembra 2019. godine obilježila je naizgled beznačajna vijest, koja će, gledano iz današnje perspektive, označiti početak događaja koji je trajno promijenio svijet u kojem živimo.

Prije tačno šest godina, 1. decembra 2019, jedan stanovnik kineskog grada Vuhan javio se ljekaru sa simptomima koji će kasnije postati prepoznatljiv znak zaraze virusom kovid-19.

Srećom, nije zarazio svoju porodicu, slučaj je brzo pao u zaborav — sve do kraja decembra i početka januara, kada je u Vuhanu počela pandemija koja će za samo nekoliko mjeseci „zamrznuti“ svijet.

Prvi slučajevi i početak širenja

Do sredine decembra potvrđeno je nekoliko prvih slučajeva, a do 31. decembra 2019. godine zaraženo je bilo 27 ljudi, od kojih je sedam bilo u teškom stanju.

U januaru 2020. virus se proširio van granica Kine. Do kraja prvog mjeseca zabilježeni su prvi slučajevi u 26 zemalja, uključujući prve pacijente u Evropi (24. januar) i Sjedinjenim Američkim Državama (20. januar).

Prva potvrđena smrt zabilježena je 9. januara 2020. godine, kada je 61-godišnji muškarac iz Vuhana preminuo od posljedica zaraze.

Do kraja februara virus se proširio na još 37 država, a 5. marta 2020. prvi slučaj zabilježen je i u BiH.

Globalno zatvaranje i vanredno stanje

Iako su mjere zatvaranja uvedene već u martu, u aprilu 2020. godine čak 3,9 milijardi ljudi, skoro polovina planete, bila je pod nekom vrstom „lokdauna“.

U BiH je Savjet ministara 17. marta proglasio vanredno stanje, a 21. marta potvrđena je prva smrt povezana sa kovidom-19.

Od početka pandemije do njenog zvaničnog kraja, 5. maja 2023, u svijetu je preminulo više od sedam miliona ljudi, a zaraženo više od 700 miliona.
U BiH je registrovano je 404.289 slučajeva, dok je preminulo 16.407 osoba.

Jedan od najvažnijih aspekata borbe protiv pandemije bio je izuzetno brz razvoj vakcina.

Već u junu 2020. vlasti u Pekingu testirale su vakcinu CanSino na pripadnicima vojske, dok je Rusija u avgustu odobrila Sputnjik V za hitnu upotrebu.

U novembru 2020. firme Pfizer i BioNTech podnijele su zahtjev za odobrenje vakcine u SAD, a prve dozvole dobijene su u Velikoj Britaniji. Do kraja decembra vakcina Pfizer-BioNTech dobila je odobrenje u brojnim zemljama, kao i u cijeloj Evropskoj uniji.

Kako je pandemija promijenila svakodnevni život

Pandemija nije promijenila samo medicinske protokole — promijenila je gotovo sve aspekte života:

• rad od kuće postao je nova realnost,


• škole su prešle na nastavu na daljinu,


• digitalne usluge i onlajn sistemi postali su neophodni.

Neki od ovih modela ostali su u upotrebi i danas, čak dvije i po godine nakon što je SZO proglasila kraj pandemije.

Političke posljedice

Odgovori vlada na pandemiju ostavili su dubok trag i na političkom planu.

Veliki broj smrtnih slučajeva i ekonomski potresi doveli su do pada popularnosti brojnih lidera. Jedan od najpoznatijih primjera je Donald Tramp, koji je 2020. izgubio izbore od Džozefa Bajdena, a na drugi mandat morao je čekati dodatne četiri godine.

Politički analitičari ističu da su upravo mjere lokdauna i zatvaranja tržišta doprinijele rastu desničarskih stranaka širom svijeta.

Pandemija je imala ogroman uticaj na svjetsku ekonomiju.

Gašenje tržišta, obustavljanje proizvodnje i prekid lanaca snabdijevanja doveli su do globalne nestabilnosti.

Mnogi ekonomisti upravo pandemiji, odnosno reakcijama vlada širom svijeta, pripisuju inflaciju koja je 2022. pogodila gotovo sve zemlje.

Šest godina kasnije — šta je ostalo iza nas

Pandemija kovida-19, uz finansijsku krizu 2008–2009, predstavlja najveći globalni potres u posljednjim decenijama.
Šest godina nakon prvog slučaja i više od dvije i po godine nakon zvaničnog kraja, svijet i dalje osjeća njene posljedice — neke, možda, i nepovratno, piše Kliks.