Dogodilo se na današnji datum, 11. februar

Aloonline.ba | Dijana Macura | Magazin ∙ 11.02.25 00:30 ∙ 0

Danas je utorak, 11. februar, 42. dan 2025. Do kraja godine ima 323 dana.

FOTO: Pixabay

1847. – Rođen američki pronalazač Tomas Alva Edison, koji je registrovao više od hiljadu patenata, uključujući sijalicu s ugljenim vlaknom, fonograf, mikrofon, megafon, fonometar. Usavršio je i telegraf i akumulator i znatno poboljšao dinamo-mašinu, pronašao kinetoskop i prvi primijenio celuloidnu filmsku traku od 35 milimetara. Sagradio je prvi filmski atelje u svijetu. Savremenici su ga smatrali prvim dobrotvorom čovječanstva.

1868. – Umro francuski fizičar Žan Bernar Leon Fuko, koji je s Armanom Fizoom izmjerio brzinu svjetlosti. Ogledom s klatnom je dokazao obrtanje Zemlje, pronašao je žiroskop, usavršio teleskop, otkrio vrtložno-vihorne struje u metalnim masama.

1879. – Umro francuski slikar, grafičar i vajar Onore Domije, najveći karikaturista 19. vijeka. NJegove duhovite, smjele i zajedljive karikature, koje je uglavnom objavljivao u listu „Šarivari“, donijele su mu i dosta nevolja – 1832. je odležao šest mjeseci u zatvoru zbog karikature kralja Luja Filipa. Izradio je veći broj slika socijalnog i literarnog sižea, koje karakteriše neposrednost i sažetost likovnog izraza.

1889. – Japan dobio ustav, kojim je određeno da zemlja ima dvodomni parlament, ali je car zadržao izvršnu vlast.

1901. – Umro Milan Obrenović, knez i kralj.

1906. – Ustanovljena seizmološka služba u Beogradu.

1909. – Rođen američki režiser, scenarista i producent DŽozef Leo Menkevic, dobitnik dva puta nagrade „Oskar“ za režiju i dva puta za scenario. Filmovi: „Sve o Evi“, „Pisma trima ženama“, „Julije Cezar“, „Kleopatra“, „Bosonoga kontesa“, „Bjekstvo“, „LJudi će pričati“, „Tihi Amerikanac“, „Pet prstiju“, „Iznenada prošlog ljeta“.

1919. – Fridrih Ebert izabran za prvog predsjednika NJemačke, koja je poslije poraza u Prvom svjetskom ratu postala republika.

1920. – Rođen egipatski kralj Faruk Prvi, posljednji monarh Egipta. Na prijesto je stupio 1936, ali je njegov vladarski autoritet potkopala nesposobnost da spriječi britansko uplitanje u unutrašnja pitanja Egipta i vojni poraz u prvom arapsko-izraelskom ratu 1948. S vlasti su ga 1952. zbacili pobunjeni oficiri, poslije čega je prinuđen da ode u izbjeglištvo i 1965. je umro u Rimu.

1920. – Operom „Madam Baterflaj“ Đakoma Pučinija, otvorena Opera Narodnog pozorišta u Beogradu.

1929. – Sporazumom u Luteranu između Italije i Svete stolice stvorena je nezavisna papska država Vatikan, čime je riješeno takozvano „rimsko pitanje“, spor italijanske države i Svete stolice nastao 1870, poslije priključenja Italiji papske države i grada Rima. Vatikan je u središtu Rima, ograđen zidinama i zauzima 44 hektara. Prema ustavnom uređenju je apsolutna monarhija, teološko-hijerarhijska država u službi Svete stolice kao vrhovne vlasti rimokatoličke crkve.

1931. – Umro Čarls Parsons, engleski inženjer, pronalazač turbine.

1935. – Rođen Dragan Rumenčić, arhitekta, karikaturista lista „Jež“.

1945. – U Jalti na Krimu završena konferencija vođa tri velike sile antihitlerovske koalicije, na kojoj su sovjetski lider Josif Staljin, predsjednik SAD Frenklin Rozevelt i britanski premijer Vinston Čerčil uskladili vojne planove za okončanje rata protiv NJemačke i Japana i odredili nove odnose u Evropi i svijetu poslije rata. Trojica lidera usvojili su rezolucije o „slobodnoj Evropi“ i dogovorili se o osnivanju UN kao opšte međunarodne organizacije za mir i bezbjednost u svijetu. Kominike o podjeli NJemačke na tri zone i uspostavljanju Centralnog komesarijata kao kontrolne komisije tri sile, sa sjedištem u Berlinu, izdat je 13. februara. Riješeno je da se predloži Francuskoj da učestvuje u tome, zatim da NJemačka plati ratnu odštetu i vrati opljačkane vrijednosti, da se sazove konferencija svih nacija 25. aprila radi stvaranja UN i prihvaćeni su njeni osnovni principi. Donesene su i odluke o bivšim „satelitima“ NJemačke, o pomoći bivšim okupiranim zemalja, o poljskoj vladi i granicama, o Jugoslaviji kojoj je preporučeno da provede u djelo sporazum Josipa Broza i Ivana Šubašića za osnivanje jedinstvene vlade. Postignut je i sporazum o stupanju SSSR-a u rat protiv Japana, a Moskva je zauzvrat dobila južni dio poluostrva Sahalin, Kurilska ostrva, pravo na korišćenje luke u Port Arturu i na Kineskoistočnu i Južnomandžursku željeznicu. Takođe je dogovoreno da Ukrajina i Bjelorusija budu priznate kao suverene i nezavisne države u UN. Suverenost je bila formalna, a SSSR je na taj način dobio još dva glasa u svjetskoj organizaciji.

1948. – Umro Sergej Mihajlovič Ejzenštajn, ruski filmski reditelj, profesor Filmske akademije u Moskvi.

1953. – Umro srpski slikar Uroš Predić, izraziti akademski realista, član Srpske akademije nauka i umjetnosti. Slikarstvo je učio u Beču i Minhenu, a 13 kompozicija iz klasične mitologije, koje je izradio za dvoranu Gornjeg doma u zgradi novog bečkog parlamenta, donijela su mu mjesto asistenta na bečkoj Akademiji. Više od pola vijeka je stvarao u rodnom Orlovatu i u Beogradu. Portretisao je gotovo sve istaknutije ličnosti političkog i kulturnog života u Srbiji krajem 19. i u prvoj polovini 20. vijeka. Izradio je i više od hiljadu ikona i niz ikonostasa. Radio je i istorijske kompozicije – „Vesela braća“, „Bosanski begunci“, „Kosovka devojka“, „Siroče na majčinom grobu“.

1958. – Tunis obavijestio Francusku da njeni ratni brodovi više neće moći da koriste luku Bizerta.

1967. – Umro srpski slikar Milo Milunović, član Srpske akademije nauka i umjetnosti, profesor Akademije likovnih umjetnosti u Beogradu. Slikarstvo je učio u Firenci. Poslije Prvog svjetskog rata, u kojem je učestvovao na bojištima u Crnoj Gori, otišao je na studije u Pariz, gdje je, s prekidima, ostao do 1932, kad je došao u Beograd i tu 1937. postao profesor Umjetničke akademije. Slikao je predjele i mrtvu prirodu, kompozicije, figure, portrete, monumentalne freske i mozaike. NJegova djela se odlikuju arhitektonskom jasnoćom kompozicije, prefinjenošću kolorita i pikturalne forme. Snažno je uticao na mlađe slikarske generacije u Beogradu.

1970. – Japan postao četvrta zemlja u svijetu koja je lansirala vještački satelit.

1971. – Na ceremonijama u Moskvi, Vašingtonu i Londonu 63 zemlje potpisale sporazum o zabrani skladištenja nuklearnog oružja na dnu mora i okeana.

1975. – Prvi put u Velikoj Britaniji šef jedne političke partije je postala žena – za predsjednika Konzervativne stranke je izabrana Margaret Tačer.

1990. – Lider Afričkog nacionalnog kongresa Nelson Mendela oslobođen je poslije 27 godina provedenih u južnoafričkim zatvorima.

1993. – Umrla srpska pjesnikinja Desanka Maksimović, član Srpske akademije nauka i umjetnosti, čija se poezija odlikuje toplinom, senzibilnošću, neposrednošću, muzikalnošću, rodoljubljem i humanošću. Završila je Filozofski fakultet u Beogradu i bila profesor u Obrenovcu, Dubrovniku i Beogradu. Djela: zbirke pjesama „Pesme“, „Zeleni vitez“, „Pesnik i zavičaj“, „Otadžbino, tu sam“, „Miris zemlje“, „Tražim pomilovanje“, „Nemam više vremena“, „Pesme iz Norveške“, „Letopis Perunovih potomaka“, „Ničija zemlja“, „Slovo o ljubavi“, priče „Ludilo srca“, romani „Otvoren prozor“, „Ne zaboraviti“, roman za djecu „Pradevojčica“, zbirka bajki i proze u stihu „Oraščići palčići“, putopis „Snimci iz Švajcarske“.

1994. – Slijetanjem na Zemlju šatla „Diskaveri“, s pet američkih astronauta i jednim ruskim kosmonautom, okončana je prva američko-ruska spejs šatl misija.

1996. – Islamski teroristi su u Alžiru aktivirali automobil-bombu i usmrtili 17, a ranili više od 90 ljudi.

2004. – Počeo sa radom španski kulturni centar – Institut „Servantes“ u Beogradu.

2011. – Predsjednik Egipta Hosni Mubarak podnio ostavku pod pritiskom građana. Mubarak je na tom položaju bio od 1981. godine. U sukobu vlasti i demonstranata tokom višednevnih protesta protiv vlasti i predsjednika Mubaraka poginulo je gotovo 900 ljudi.

2012. – Umrla Vitni Hjuston, američka pjevačica i glumica. Bila je najnagrađivanija pjevačica svih vremena, sa više od 400 trofeja, uključujući i najviša muzička priznanja, među kojima su šest Gremi nagrada, dvije Emi i 30 bilbord nagrada.

2013. – Papa Benedikt Šesnaesti podnio ostavku, dužnost je napustio 28. februara 2013. godine.

Pridružite se našoj Viber zajednici