ODLUČUJUĆA OFANZIVA ZA SLOM CENTRALNIH SILA Prije 104 godine probijen Solunski front

ALOONLINE.BA | Razonoda ∙ 16.09.22 10:46 ∙ 0

Odlučeno je da ofanziva počne na sektoru Dobro polje - Veternik - Kozjak na kojem se nalazila srpska vojska koju je činilo ukupno šest divizija sa 140.0000 vojnika

Foto: Arhiva

Poslije trodnevne ofanzive, Prva i Druga srpska armija probile su Solunski front 17. septembra 1918. godine, što je bilo odlučujuće za slom Centralnih sila u Prvom svjetskom ratu – mjesec i po dana potom kapitulirala je Austrougarska, a ubrzo i Njemačka.

Srpske snage su presjekle bugarsku vojsku i prisilile Bugarsku da 30. septembra 1918. položi oružje.

Pri tome su Srbi prodirali tako brzo da je francuska komanda molila srpsku Vrhovnu komandu da uspori napredovanje, jer francuska konjica nije uspijevala da drži korak sa srpskom pješadijom.

Na Solunski front, čija je dužina bila nekoliko stotina kilometara, srpska vojska je prebačena na proljeće 1916. godine, poslije oporavka na Krfu nakon Albanske golgote.

Sa jedne strane fronta bili su srpski, francuski i britanski vojnici kojima se kasnije priključio i jedan broj Grka i Italijana, dok su sa druge strane linije bile austrugarska, njemačka i bugarska divizija.

Za komandanta Solunskog fronta postavljen je francuski general Franše D` Epere, a odluka da se konačno krene u proboj fronta donesena je u junu 1918. godine.

Odlučeno je da ofanziva počne na sektoru Dobro polje – Veternik – Kozjak na kojem se nalazila srpska vojska koju je činilo ukupno šest divizija sa 140.0000 vojnika.

Srpska vojska bila je podijeljena u dvije armije – Prvu, pod komandom Petra Bojovića i Drugu armiju, na čijem je čelu bio Stepa Stepanović, dok je komandant štaba bio vojvoda Živojin Mišić.

Borbe su počele 14. septembra 1918. godine cjelodnevnom artiljerijskom paljbom svih savezničkih topova po bugarskim, njemačkim i austrougarskim položajima, da bi u zoru 15. septembra u 5.30 časova, poslije snažne artiljerijske pripreme, u napad krenule divizije prvog ešalona Druge armije na frontu Sušica – Soko dugom 17 kilometara.

Srpska Prva armija djelovala je na frontu Soko – Lešnica dugom 16,5 kilometara vodeći sa neprijateljem borbu „prsa u prsa“.

Već prvog dana probijeno je 11 kilometara fronta, koji je drugi dan proširen na 40 kilometara i time počinje slom centralnih sila čija se linija na Solunskom frontu raspada.

Francuski maršal Franše D`Epere je u izvještaju Vladi Francuske pri proboju Solunskog fronta krajem septembra 1918. godine napisao da se „operacije moraju usporavati, jer nema komunikacije radi doturanja hrane francuskim trupama koje napreduju“, a da „samo srpskim trupama nisu potrebne komunikacije, oni idu kao oluja – naprijed“.

Izbijanjem srpske vojske na Vardar definitivno je izvršen i operativno-strategijski proboj njemačko-bugarskog fronta, što je dovelo do toga da su Bugari uputili u Solun molbu da se prekinu operacije za 48 časova.

Franše d`Epere je odbio taj zahtjev i poručio da u obzir dolazi jedino kapitulacija, što su Bugari prihvatili i 29. septembra u Solunu potpisali primirje kojim je bugarska vojska kapitulirala.

Iako su uslovi primirja bili vrlo teški, bugarski delegati su ih prihvatili samo s jednim zahtjevom – da se srpska vojska ne pušta u Bugarsku.

Nijemci nisu priznali primirje i njihove trupe su se izvukle iz dodira sa Bugarima, a ostaci njemačke vojske su gonjeni srpsko-francuskim snagama odstupali na sjever.

Prva srpska armija zauzela je 5. oktobra Vladičin Han, pod borbom se probila kroz Grdeličku klisuru, zauzela Grdelicu, 7. oktobra prodrla u Leskovačku klisuru i zauzela Leskovac, a 9. oktobra izbila je pred Niš.

Srpska Vrhovna komanda, na prijedlog komandanta armije i bez obzira na tehničku nadmoćnost neprijatelja, odobrila je da Prva srpska armija napadne njemačku armiju kod Niša.

U borbama od 10. do 12. oktobra Prva srpska armija je razbila dijelove te njemačke armije i 12. oktobra ušla i u Niš.

Beograd je oslobođen 1. novembra 1918. godine.

Porazom Bugarske, njemačko-austrougarske snage na Balkanu našle su se u teškom položaju, a potom je uslijedio slom imperija.

Otomanska imperija kapitulirala je 30. oktobra 1918. godine, Austrougarska je kapitulirala 31. oktobra, a NJemačka 11. decembra 1918. godine.

Pridružite se našoj Viber zajednici