Vladika, filozof, pjesnik i vladar: Na današnji dan rođen Petar Petrović Njegoš
Njegoš je rođen u selu Njeguši kod Cetinja kao drugi sin Toma Markova Petrovića, najmlađeg brata vladike Petra Prvog i Ivane Proroković, a na krštenju je dobio ime Radivoje pod kojim je u narodu bio poznat kasnije kao vladika Rade.
Nakon što je postao vladika, Njegoš se potpisivao samo svojim monaškim imenom Petar i prezimenom Petrović. Međutim, u narodu nije bio poznat kao vladika Petar, već upravo kao vladika Rade.
Vladikom Petrom narod je nazivao jedino Njegoševog strica, dok sam Njegoš nikada nije upotrebljavao riječ Drugi uz Petar, nego je to dodato kasnije, kao i Prvi uz ime njegovog strica, da bi ih razlikovali.
Poslije stričeve smrti 1831. godine, Njegoš se zamonašio veoma mlad i primio vlast nad Crnom Gorom, koju mu je testamentom ostavio Petar Prvi odredivši ga tako za svog nasljednika.
Međutim, to pravo je osporavao guvernadur Vukolaj Radonjić, koji je smatrao da on treba da bude jedini vladar Crne Gore.
Radonjić je tajno održavao veze sa Austrijom, a kada je to otkriveno, crnogorski glavari su osudili Radonjića na smrt, ali je Petar Drugi preinačio kaznu u progonstvo i ukidanje zvanja guvernadurstva u Crnoj Gori.
NJegoš je bio i vjerski i svjetovni poglavar srpskog naroda u Crnoj Gori, u kojoj je bila jaka nacionalna svijest i patrijarhalni moral, ali je vladala plemenska surevnjivost i krvna osveta.
Kad je došao na vlast, vladika Rade je odmah počeo da uvodi red i modernizuje društvo i državu. On je podizao škole, osnivao sudove, pravio puteve, te uzimao postupno svu vlast u svoje ruke i uveo porez.
Pošto je uklonio sve početne unutrašnje protivnike svojoj vladavini, NJegoš se skoncentrisao na ujedinjavanje crnogorskih plemena i uspostavljanje centralizovane države.
On je uveo redovne poreze i niz novih zakona da zamijene one koje su njegovi prethodnici uveli mnogo prije. Uvođenje poreza se pokazalo vrlo nepopularnim među crnogorskim plemenima i zbog toga je tokom NJegoševe vladavine izbilo nekoliko buna.
„Ja sam vladar među varvarima, a varvarin među vladarima“
U takvoj sredini to je išlo teško i moralo je boljeti ovog velikoga rodoljuba, koji je svom dušom bio predan narodu. „Ja sam vladar među varvarima, a varvarin među vladarima“, pisao je NJegoš.
NJegoševa vladavina je takođe obilježena stalnim političkim i vojnim sukobom sa Osmanskim carstvom i njegovim pokušajima da proširi teritoriju Crne Gore uz dobijanje bezuslovnog priznanja od Visoke porte.
On se zalagao za oslobođenje i ujedinjenje svih Srba i bio je spreman da se odrekne svojih svjetovnih vlasti zarad ujedinjenja sa Srbijom.
Vladika se u proljeće 1850. godine razbolio od tuberkuloze, kojoj je bezuspješno tražio lijeka u Italiji, da bi preminuo 31. oktobra /19. oktobra po starom kalendaru/ 1851. na Cetinju, 21 godinu nakon što je postao vladar Crne Gore.
U svojim posljednjim časovima Njegoš je rekao: „Evo me na ždrijelu vječnoga doma… Kopajte me u Lovćen kod nove crkve“.
Sahrana na Lovćenu je odgođena zbog lošeg vremena i strahovanja da bi skadarski Turci mogli da oskrnave lovćensku kapelu, te je vladika privremeno sahranjen na Cetinju, u manastiru, u grob njegovog strica Svetog Petra Cetinjskog. Tek 26. avgusta 1855. godine NJegoševi posmrtni ostaci svečano su preneseni na Lovćen.
Kapelu na Lovćenu porušili su Austrougari, a obnovio je kralj Aleksandar Karađorđević. NJegoševi ostaci premješteni su u Cetinjski manastir, a potom u obnovljenu kapelu 1925. godine.
Ta kapela je, uz podršku tadašnje jugoslovenske komunističke vlade, 1974. godine zamijenjena Meštrovićevim mauzolejom.
Najznačajnija djela
NJegoš se smatra i jednim od najvećih srpskih pjesnika. NJegovo najuticajnije pjesničko djelo je „Gorski vijenac“, objavljeno 1847. godine, te „Luča mikrokozma“ /1845/ i „Lažni car Šćepan Mali“ /1851/.
NJegoš je, u vrijeme neprekidnih bojeva s Turcima, zaneseno volio narodne pjesme, skupljao ih, a kasnije i sam stvarao nove. Godine 1850. izašla su iz štampe dva njegova kraća spjeva u istom duhu: „Kula Đurišića“ i „Čardak Aleksića“.
Godine 1854. objavljena je NJegoševa „Svobodijada“, epski spjev u 10 pjevanja, u kojem se slave crnogorske pobjede nad Turcima i Francuzima.
Vuk Karadžić je smatrao da je i druge pjesme o novim crnogorskim bojevima ispjevao upravo NJegoš, koji je radio i na prikupljanju narodnih pjesama i izdao ih u zbirci „Ogledalo srpsko“ /1846/.
Petar Drugi Petrović NJegoš kanonizovan je u Mitropoliji crnogorsko-primorskoj i uveden u red svetitelja kao Sveti mitropolit Petar Drugi Lovćenski Tajnovidac.
Na nivou Mitropolije 19. maj je ustanovljen kao datum praznovanja Svetog mitropolita Petra Drugog Lovćenskog Tajnovica kao svetitelja.
Na svojoj prvoj ikoni, koja je 19. maja 2013. unesena u Cetinjski manastir, NJegoš je predstavljen u arhijerejskim odeždama, u desnoj ruci drži lovćensku crkvu Svetog Petra Cetinjskog, a u lijevoj svitak sa stihovima iz „Luče mikrokozma“.
BONUS VIDEO:
Možda vas zanima
Razonoda
vremenska prognoza
Sarajevo
Banja luka
Mostar
Tuzla
Bihać
Bijeljina
Zenica
Prijedor
Pale
