Pored duhovne, svi manastiri Fruške gore okruženi su i velikim prirodnim ljepotama. Jer, bilo da su se, poput Jaska, svili kraj izvora čiste i bistre vode, da su, kao Bešenovo, građeni u pitomim dolinama skrivenim šumama, ili da su za svoj komad zemlje izabrali djelove bliže naseljenim mjestima, kao što je to slučaj sa Vrdnikom, fruškogorski manastiri uvijek su živjeli, opstajali i trajali u neraskidivoj vezi sa prirodom. U tome je uvijek i bila tajna mira koji ih okružuje, ali i odgovor na pitanje kako to da, čak i danas, u svijetu koji je već sve vidio i doživio, ova zdanja pravoslavne duhovnosti posjetioce mogu da ostave bez daha!

Ipak, čak i među ovim istinskim spomenicima pravoslavlja, vjere i duhovne krasote – Mala Remeta je nešto posebno!

Zašto „mala“ i zašto „Remeta“?


Odgovor na pitanje zašto ovaj manastir u nazivu ima pridjev „mala“ jednostavan je – zato što na Fruškoj gori postoji i Velika Remeta.


Priča o tome šta znači „Remeta“ daleko je interesantnija! Naime, riječ potiče iz grčkog jezika i označava „pustinju“, ali i one koji u njoj žive – isposnike, pustinjake. Moguće je da se današnji manastir nalazi na prostoru koji su tokom Srednjeg vijeka nastanjivali eremiti – monasi u potpunosti isključeni od spoljnog svijeta i posvećeni postu, molitvi i teškom fizičkom radu. Ime manastira, možda je zapravo daleko sjećanje na ove duhovnike.

Treći manastir na istom mjestu





Vrijeme izgradnje i okolnosti u kojima je nastala Mala Remeta obavijeni su velom misterije i legendi. Istorijskih izvora o tim najdavnijim vremenima skoro da i nema, ali je narod kao osnivača i ktitora upamtio kralja Dragutina Nemanjića. Kao i kod većine fruškogorskih manastira, prve pisane podatke ostavili su Turci u čijim katastarskim knjigama se Mala Remeta prvi put pominje sredinom 16. vijeka.


Najvjerovatnije je ubrzo nakon toga i srušena, jer je patrijarh Arsenije III Čarnojević krajem 17. vijeka dao dozvolu monasima izbjeglim iz Rače na Drini da obnove hram. Današnja crkva zapravo je treća koja je podignuta na istom mjestu u prvoj polovini 18. vijeka.

Prava, srpska ljepotica


Sadašnji manastir posvećen Pokrovu Presvete Bogorodice podigao je Stanko Milinković, bogati Sremac iz sela Šuljma. Izgradnja je počela 1739. i trajala punih 20 godina, a interesantno je da su, za razliku od većine fruškogorskih svetinja, ostala zabilježena i imena majstora – Malu Remetu zidali su Teodor Kosta i Nikola Krapić, Cincari iz Lange u Grčkoj.


Manastir koji se smatra jednim od najljepših na čitavoj Fruškoj gori, podignut je od tesanog kamena po uzoru na srpske srednjovijekovne svetinje. Činjenica da je građen u srpsko-vizantijskom stilu, da ga je skoro u potpunosti zaobišao uticaj baroka, inače karakterističan za vojvođanske crkve, kao i to što na njemu nije podignut zvonik, čini ga jedinstvenim na čitavoj Fruškoj gori.

Ljepota koja je izbjegla razaranje








To što je manastir pomalo skrajnut i manje poznat od ostalih fruškogorskih svetinja vjerovatno ga je spasilo od većeg razaranja tokom Drugog svjetskog rata. Mala Remeta je opljačkana, konak je spaljen, ali je crkva preživjela i održala se do današnjih dana.


Krajem osamdesetih godina u okviru manastira, trudom i zalaganjem mati Rafaile, igumanije koja je Malu Remetu sačuvala od zaborava i udahnula joj novi život, na ulazu u kompleks izgrađena je i nova kapela, posvećena Svetom Iliji.

Malu Remetu čuva blagoslov tri svetitelja








Mala Remeta danas kao svoju glavnu slavu obilježava Pokrov Presvete Bogorodice, 14. oktobra. Osim ovoga, u manastiru je svečano i svakog 2. avgusta, na dan Svetog Ilije kome je posvećena kapela.


Međutim, Mala Remeta ima i svog trećeg zaštitnika – jednog manje poznatog svetitelja. Devedesetih godina, tokom renoviranja crkve, mati Rafaila je u jednoj od celivaonica, ispod duplog dna, pronašla dio moštiju Svetog Đorđa Kratovca, mladića koga su početkom 16. vijeka Turci ubili zato što nije htio da promijeni vjeru. Prema predanju, njih je u Srem donijela monahinja Ana, bježeći iz Kratova. Danas se čuvaju u malom, srebrnom kivotu na sjevernoj pjevnici pored oltara, a manastir obilježava i dan Svetog Đorđa Kratovca, 24. februara.


I tako Malu Remetu danas čuva blagoslov tri svetitelja, piše Istorijski zabavnik.


BONUS VIDEO:

;t=7s