DUBOKO UKORIJENJENA DUHOVNOST I ZAJEDNIŠTVO Mrkonjići – sveta zemlja i rodno selo Svetog Vasilija sa burnom istorijom (FOTO)

ALOONLINE.BA | Razonoda ∙ 19.05.23 14:11 ∙ 0

Mrkonjići su rijetko mjesto gdje su u razmaku od nekoliko stotina metara dvije crkve.

FOTO: AloOnline.ba

Selo Mrkonjići nalazi se na istočnoj strani Popovog polja na putu Trebinje – Ljubinje. U ovom selu se 28. decembra 1610. godine rodio Sveti otac Vasilije Ostroški, krštenim imenom Stojan, od majke Anastasije i oca Petra Jovanovića.

Na praznik Svetog Vasilija Tvrdoškog i Ostroškog Čudotvorca, 12. maja 1998. godine u selu Mrkonjićima u Popovu polju osvećen je hram posvećen Svetom Vasiliju. Hram je podignut na temeljima rodne kuće velikog božjeg ugodnika i nalazi se na desnoj strani puta kada se dolazi iz pravca Trebinja. Na lijevoj strani puta nalazi se hram Sv. Nikolaja u kome je svetitelj kršten. Pored hrama je groblje u kome počiva i Sveta Ana, majka Svetog Vasilija.

Mrkonjići su naseljeno mjesto u gradu Trebinje. Prema popisu stanovništva iz 1991. u naselju je živjelo 51 stanovnika.

Mrkonjići su rijetko mjesto gde su u razmaku od nekoliko stotina metara dvije crkve.

Naime, seoce u kojem je 1610. godine rođen Sveti Vasilije Ostroški, svake godine pohodi sve veći broj vjernika, kako bi se pomolili svetitelju koji je zbog iscjeliteljskih moći u narodu nazvan Vasilije Čudotvorac.

Uz crkvu Svetog Vasilija je i košćela, drvo sa slatkim, sitnim crnim plodovima, koji raste samo na jugu. Stara je više od četiri vijeka, a ispod njenjih krošnji vidi se cijelo Popovo polje i manastir Zavala gdje je Stojan Jovanović, Sveti Vasilije, kao dječak postao manastirski đak.

Sveti Vasilije Ostroški

Rođen je kao Stojan Jovanović u selu Mrkonjići, Popovo polje, nadomak Trebinja u Hercegovini od majke Ane-Anastasije (devojačko prezime Đurica) i oca Petra Jovanovića, po predanju 28. decembra 1610. godine, u bogobojažljivoj porodici hercegovačkih težaka. U strahu od danka u krvi, roditelji su Stojana već u dvanaestoj godini poslali u skroviti manastir Zavalu, u kojem je već tada igumanovao njegov stric, iguman Serafim. Tamo se učio crkvenoj pismenosti. Posliie nekoliko godina, Stojan prelazi u trebinjski manastir Tvrdoš, gdje nakon pohađanja manastirske škole, najzad prima i monaški postrig i sveštenički čin, postavši paroh popovopoljski.

Pogoršanje prilika u manastiru, naročito zbog unijatskih pritisaka iz Dubrovačke nadbiskupije i samovolje turskih vlasti i želja za dubljim podvigom odvode ga kao arhimandrita u Pećku Patrijaršiju i, po blagoslovu patrijarha Pajsija Janjevca, dalje na Svetu Goru, a zatim u Vlašku i Ukrajinu. Otuda se vraća sa darovima tamošnjih vladara stradalnom narodu u Hercegovini. Godine 1638. arhimandrit Vasilije je rukopoložen u Peći odlukom Svetog sinoda za mitropolita hercegovačkog, sa obnovljenom svetosavskom titulom – mitropolit Zahumski. Kasnije će dodati i titulu i Skenderijski. Knez Luka Vladislavić (otac Save Vladislavića) ga je pratio na put u Peć i nazad, kada je Ostrog bogato darivao.

Njegov život bio je u stalnoj opasnosti od Turaka. Bio je proganjan i klevetan i od militantnih rimokatoličkih misionara i prelata. Bio je svrgavan sa mitropolitskog prestola u Trebinju od strane lažnog episkopa unijate Savatija 1641. godine. Izlagan je bahatostima plemenskih knezova i neposlušnih uskočkih četovođa. Ipak, stizao je gdje god su ga vodili zadaci njegove arhiepiskopske službe, od Mostara, Trebinja, Bileće i Herceg Novog do Pljevalja, Morače, Onogošta, Pješivaca i Bjelopavlića.

Kao arhijerej živio je u manastiru Tvrdoš i odatle utvrđivao u pravoslavlju svoje vjernike, čuvajući ih od turskih svireposti i latinskog lukavstva. Kada su Turci razorili Tvrdoš, bježao je na Svetu goru, ali ga je narod u Bjelopavlićima zaustavio uz obećanje da će mu svako davati po mjericu pšenice za izdržavanje. Vladika je ostao i najprije se podvizavao u jednoj pećini u Pješivcima, a kasnije prelazi u ostrošku pećinu. Manastir Ostrog je mjesto gdje je nastavio svoj strogi podvižnički život. Posljednjih 15 godina svog života proveo je u pećinskoj isposnici u Gornjem Ostrogu.

Umro je 1671. godine. Njegove mošti i njegov grob čuvaju se u manastiru u Ostrogu do današnjeg dana. U njihovu moć iscjeljenja i utjehe vjeruju podjednako i hrišćani i muslimani. U Ostrogu se svake godine na Trojičine dane održava veliki Narodni sabor. Manastir Svetog Vasilija Ostroškog mu je posvećen.

Srpska pravoslavna crkva slavi Svetog Vasilija Ostroškog 12. maja, po gregorijanskom kalendaru (29. aprila, po julijanskom). Najimpozantniji, najmonumentalniji pravoslavni hram posvećen Sv. Vasiliju, je onaj u Nikšiću. To je zadužbina crnogorskog kneza Nikole I Petrovića, rađena po projektu Rusa, Preobraženskog, osvećena 15. avgusta 1900. godine.

O njemu je Željko Pržulj napisao istorijski roman „Vladika – slava mu i milost“ 2016. godine. Povodom 350 godina od njegove smrti organizovan je naučni skup maja 2021. godine.

BONUS VIDEO: