Poznat je po tome da progoni ljude iz njihovih kreveta u vidu siluete koja stoji u uglu sobe i posmatra.

„Čovjek sa šeširom“, koji postaje sve popularniji na TikToku, tajanstveno je „biće“ iz snova, viđeno i noću i danju.

Prema svjedocima, pojavljuje se obučen u mantil i šešir širokog oboda, ali bez prepoznatljivog lica ili očiju. Sada stručnjaci otkrivaju istinu iza ovog zastrašujućeg prikaza, za kojeg se vjeruje da je možda inspirisao jednog od najpoznatijih holivudskih negativaca.

Šta kažu stručnjaci?

„Paranormalna figura najčešće se pojavljuje u čudnom stanju svijesti između jave i sna. Figura je uglavnom tamna, bez prepoznatljivih crta“, rekla je Andersonova.

Džejn Tereza Anderson, analitičarka snova i neurobiolog sa Tasmanije u Australiji, kaže da se Čovjek sa šeširom obično vidi kao „misteriozan i bezličan čovjek“.

„Paranormalna figura najčešće se pojavljuje u čudnom stanju svijesti između jave i sna. Figura je uglavnom tamna, bez prepoznatljivih crta“, rekla je Andersonova za Dejli mejl.

„Može predstavljati čovjekove najdublje, najmračnije, senovite strahove.“
Čovjek sa šeširom se često doživljava tokom paralize sna, odnosno stanja prilikom buđenja ili uspavljivanja kada smo svjesni, ali ne možemo da se pomjerimo. Tokom sna, naši mišići su onemogućeni da se pokrenu i nalaze se u stanju koje se naziva atonija“, objasnila je Andersonova.

„Ona nas štiti da ne ustanemo i ne odglumimo snove i drži nas bezbjedno u krevetu. Ali ako počnete da se budite prije nego što se tijelo izvuče iz atonije, možete iskusiti međustanje: napola budni (a ipak napola sanjate) i nepokretni. Iako paraliza sna traje svega nekoliko sekundi, iskustvo je toliko zastrašujuće i stvarno da imate osjećaj da vam nema spasa.“

„Zla bića koja ljudi vide tokom paralize sna često zavise od njihove kulture, od onoga što očekuju da će vidjeti“, kaže Andersonova.

Paralizu sna često prate uznemirujuće halucinacije strašnih figura koje nas pritiskaju: poput duha, gremlina, Kosača smrti ili Čovjeka sa šeširom.

„Zla bića koja ljudi vide tokom paralize sna često zavise od njihove kulture, od onoga što očekuju da će vidjeti“, kaže Andersonova.

„Na mnogo načina, on je očigledan izbor za ljude koji sanjaju danas“, dodala je.

Andersonova i drugi stručnjaci ukazuju na Fredija Krugera, negativca sa šeširom iz kultnog horor filma Strava u Ulici Brestova, koji ubija svoje žrtve u snovima.

Prema dr Balandu Džalalu, neuronaučniku sa Harvarda, ovaj lik je inspirisan pričama o senovitim figurama iz paralize sna.

Različite strašne figure kroz istoriju

Međutim, „naši mozgovi koriste kulturne slike kako bi dale oblik tim senzacijama“, kaže dr Džalal, što znači da je film vjerovatno zauzvrat uticao na vizije tokom paralize sna.

Dr Elis Vernon, istraživač poremećaja sna na Univerzitetu Aberistvit i autorka knjige Ghosted, slaže se da „popularna kultura utiče na ono što vidimo“ tokom paralize sna.

Dr Elis Vernon je proučila stotine anegdota o paralizi sna u periodu od oko 400 godina i smatra da se mogu pratiti trendovi popularnih „demona paralize sna“ kroz istoriju.

„Kada nam neko ispriča strašnu priču ili pogledamo horor film, ležimo u krevetu razmišljajući o tome, nadajući se da nećemo naići na čudovište“, rekla je.

„Zato, kada doživimo paralizu sna, to je prva strašna stvar koju mozak prizove kako bi objasnio zastrašujuću situaciju.“

Proučila je stotine anegdota o paralizi sna u periodu od četiri vijeka i smatra da se mogu pratiti trendovi „demona paralize sna“ kroz istoriju:

• 
  

  U ranom modernom periodu: vještice, babe, inkubusi

  
  


• 
  

  U viktorijanskom periodu: vampiri, duhovi, skeleti

  
  


• 
  

  Danas: figure iz horor filmova, senoviti ljudi, vanzemaljci

  
  

Dr Brajan Šarples, klinički psiholog i autor knjige Sleep Paralysis: Historical, Psychological, and Medical Perspectives, smatra da je Čovjek sa šeširom češća vizija nego što se misli.

„Kada smo sproveli istraživanje među studentima, pitali smo ih šta su vidjeli tokom epizoda“, rekao je.

„Očekivali smo klasične opise demona, vještica i vanzemaljaca. Međutim, iznenadilo nas je što su najčešće figure bile senoviti ljudi poput Čovjeka sa šeširom.“

Šarples vjeruje da nalazi ukazuju na kulturnu promjenu:

„Moguće je da mlađim ljudima na Zapadu demoni i duhovi djeluju manje realno. Možda se senoviti ljudi, koje neki smatraju putnicima kroz vrijeme ili međudimenzionalnim bićima, vide kao uvjerljiviji i realističniji.“

Tereza Kampiljo Ferer, istraživačica svijesti na Univerzitetu Pompeu Fabra u Španiji, smatra da ono što doživljavamo tokom paralize sna nije nužno „nestvarno“, barem kada je riječ o emocijama.

„Ljudi su najprije viđali vještice, babe i inkubuse, jer je to bio dio folklora u ranom modernom periodu“, dodaje dr Elis Vernon.

„(To je) možda drugačija vrsta stvarnosti, oblikovana više emocijama i unutrašnjim konstrukcijama nego fizičkim objektima“, kaže ona.

„U tom kontekstu, kulturni uticaji takođe mogu igrati ulogu. Slično kao što mnogi ljudi nezavisno sanjaju da im ispadaju zubi, tako i Čovjek sa šeširom može predstavljati određenu emociju ili kulturni obrazac koji se ispoljava kroz ove vizije.“

Šta zaključuju stručnjaci?

Ono što se može zaključiti iz navedenog jeste da je sve to potpuno bezopasno — ne postoji nikakav stvarni „Čovjek sa šeširom“ koji stoji u uglu sobe i vreba.

To je čisti produkt mozga koji stvara halucinacije u stanju između sna i jave, poznatom kao paraliza sna.

Ako ikada doživite ovako nešto, znajte:

✔ nije stvarno
✔ nema opasnosti
✔ vaš telesni (tjelesni) integritet nije ugrožen

(Stil)