Ovih dana veliki broj putnika iz Srbije krenuo je u inostranstvo za Dan primirja, ali se i suočio sa višesatnim čekanjem na graničnim prelazima u regionu iz razloga što je postepeno uvođenje novog EES sistema dovelo do potpunog kolapsa.

Putnici su bili zaglavljeni po 15-20 sati na granici, a pitanje je kakva će situacija sutra biti pri povratku u zemlju. Po svoj logici ista, čak i gora.

Prava drama odigrala se 8. novembra na graničnom prelazu Horgoš, kada su putnici iz Srbije ostali zaglavljeni na graničnom prelazu više od deset sati. Već 10 sati čekamo na granici. Čak smo pitali vozača da se vratimo u Srbiju, ali ne možemo. Kad smo sinoć stigli na granicu, bilo je 14 autobusa ispred nas, sad su samo dva. U autobusu ima i djece, svi putnici su nervozni. Ovdje smo zaglavljeni, nemamo ni hranu, ni vodu. Imali smo jednu trafiku, sada nemamo više ni to jer je zatvorena. Imamo jedan toalet i milion ljudi koji ga koristi. To je totalno neuslovno. Ovo je gore nego zatvor – rekla je za Blic u subotu putnica koja je preživljavala pravu agoniju zajedno sa ostalima.

Po njenim riječima, problem je uvođenje novog sistema EES i kako je nezvanično saznala, Mađari su u okviru smjene dva sata radili po novom sistemu.

Gotovo u isto vrijeme, takođe na graničnom prelazu sa Mađarskom, djeca od 3. do 8. razreda OŠ “Milan Rakić” na Novom Beogradu krenula su na put u Budimpeštu, na horski festival. Međutim, umjesto da putuju oko šest sati, koliko inače iznosi vrijeme putovanja od Beograda do Budimpešte, djeca su doživjela pravu agoniju – putovala su više od 20 sati.

Ključne stvari koje morate da znate:

EES sistem se primjenjuje i pri ulasku i pri izlasku iz EU, to je sada novi standard, kao što smo do sada predavali pasoš, samo što je procedura duža i kompleksnija prilikom prvog ulaska od 12. oktobra, od kada je počela primjena.

Mnogi građani Srbije su put Evrope krenuli u petak po podne ili u subotu ujutru, a sada će ogromna većina krenuti da se vraća u isto vrijeme – utorak po podne, te zadržavanja na graničnim prelazima po podne i uveče mogu da budu čak i duža nego u odlasku.

Najbolje bi bilo da ili krenete u ovim, jutarnjim časovima ili da možda čak odložite za sturaPrimjena EES sistema na granicama sa EU počela je 12. oktobra, postepeno. Neke zemlje su odmah startovale sa tim, kao što je recimo Hrvatska. Na mađarskoj granici primjena EES počela je 28. oktobra na prelazu Tompa-Kelebija, dok je na prelazu Reske-Horgoš uvedena od 4. novembra.

Do 11. novembra stupa na snagu i na preostalim drumskim, željezničkim i riječnim prelazima Mađarske i Srbije, a to je baš danas, kada će građani Srbije koji su otputovali u inostranstvo, krenuti da se vraćaju nazad.

Jedna od preporuka svakako treba da bude da birate manje, alternativne granične prelaze gdje god da putujete, ali računajte da će tamo takođe biti gužve, samo možda manje nego na glavnim, najopterećenijim prelazima.

Kako funkcioniše EES na konkretnom primjeru

Sudeći po komentarima na društvenim mrežama, novi sistem ulaska u zemlje Evropske unije stvorio je zabunu među putnicima, iz tog razloga, evo konkretnog i praktičnog objašnjenja novog EES sistema na granicama.

Bez obzira na to da li je u pitanju ulazak ili izlazak iz zemlje, svaka osoba koja nije do sada registrovana i nema svoj EES dosije, čeka je proces registracije na ulazu ili izlazu iz zemlje.

Proces registracije podrazumijeva:

predaju pasoša

skeniranje lica

otisak četiri prsta desne ruke

graničnu kontrolu, u smislu da se iz pasoša uzimaju lični podaci

Takođe, carinik može da vam se obrati s pitanjem gdje putujete, koliko ostajete, nakon toga se nastavlja put.

Svaki sljedeći put kada je EES sistem u funkciji, putniku se radi verifikacija, koja podrazumijeva, na primjer, na graničnom prelazu sa Hrvatskom, da se preda pasoš i da se samo skenira lice.

U zavisnosti od graničnog prelaza, on može da podrazumijeva i čitav proces registracije, u smislu da opet skeniraju lice i uzimaju otiske prstiju, ili mogu samo da uzimaju otiske prstiju.

Svaki put se izlazi iz vozila

Važno je napomenuti, svaki put mora da se izađe iz automobila, svaki put se predaje pasoš, svaki put će carinici ili da vam skeniraju lice, ili će uzeti otisak prsta ili uraditi obje procedure.

Od kada je uveden EES na graničnim prelazima, po dva sata u svakoj smjeni se primjenjuje novi sistem, zato što se radi o postepenom uvođenju, da bi se vidjelo šta je dobro, šta je loše, zbog gužvi. I svakog mjeseca će povećavati za dva sata primjenu novog sistema. Onog trenutka kada se stvore gužve, prelazi se na pečatiranje pasoša.

Bez obzira na to da li je osoba ušla sa EES sistemom ili bez njega u zemlju EU, ista situacija je i na ulazu i na izlazu.

Na primjer, ako putujete u Budimpeštu i pređete granicu kad ne radi novi sistem a niste se još registrovali, to vas čeka kad se vraćate u Srbiju. I svaki sledeći put, bilo da je ulazak ili izlazak iz zemlje, putnik se verifikuje.

Registracija znači da ste napravili dosije, a verifikacija da potvrđujete da je to vaš dosije.

U zavisnosti od graničnog prelaza, postoje 3 načina:

pasoš – otisak

pasoš – skeniranje lica

pasoš – skeniranje lica – otisak

Na graničnim prelazima sa Hrvatskom procedura je pasoš – skeniranje lica.

Starosna granica prema kojoj se primjenjuje EES ne postoji, već će svi putnici podvrgavaju registraciji, osim što su djeca starosti do 12 godina izuzeta od uzimanja otisaka prstiju.