Radnicima poklanjao kuće, a njihovoj djeci besplatno obrazovanje: Miloš Savčić posjedovao pola Beograda, o njegovim djelima se priča i danas

ALOONLINE.BA | Razonoda ∙ 06.08.23 21:26 ∙ 0

Rođen je u Svilajncu 1865. u trgovačkoj porodici, a obrazovanje je stekao u Beogradu i Njemačkoj

foto: Wikipedia

Miloš Savčić, koji je jedno vrijeme bio i na čelu Beograda, a koji je ujedno bio i neobičan poslodavac jer je svojim zaposlenima poklanjao kuće, zdravstvenu njegu i obrazovanje za njihovu djecu rođen je u Svilajncu 1865. u trgovačkoj porodici, a obrazovanje je stekao u Beogradu i Nemačkoj, tačnije u Minhenu, gde je završio Visoku tehničku školu.

Prema nekim istorijskim navodima, po završetku škole dobio je poziv od Gistava Ajfela da, zajedno s njim, učestvuje u izgradnji tornja u Parizu, ali je Savčić taj poziv odbio i vratio se u Srbiju.

Ipak, i dan-danas je ostala nepoznanica koliko je taj podatak tačan, s obzirom na to da se Ajfelov toranj gradio između 1887. i 1889. godine, kao ulazna kapija za svjetsku izložbu u Parizu.

Mnogi su pričali da se po završetku škole nije odmah vratio u rodnu zemlju, već da je dve godine proveo u Minhenu kao činovnik državnih željeznica i kao inženjer koga je hvalila cijela Bavarska. Po povratku, prvo je stupio u službu gradske opštine, a potom je osnovao svoju inženjersko-arhitektonsku firmu. U nekim spisima pominje da ju je otvorio sa izvjesnim Gašparom Bekerom, a da su mu za početni kapital pritekli u pomoć otac i stric.

Savčić je prvi u Beogradu koji je za gradnju počeo koristiti armirani beton. On je utemeljio staze privatnog preduzetništva i dokazao da je njegova vjera u domaće stručnjake bila opravdana. Između ostalog, projektovao je klanicu i izgradio kanal – tunel od ugla Bosanske i Balkanske ulice do ulice Kneza Pavla.

Godine 1901. kupio je veliku državnu šumu „Tara“ i napravio prvu parnu strugaru u Srbiji. Izgradnju pruge Niš – Knjaževac započeo je 1911. godine, a do početka Prvog svetskog rata je završio oko 90 posto radova na njoj, sa preko 30 tunela i 20 mostova. Pruga je proradila tek 1920, jer je rat omeo inženjera Savčića u planovima.

Osnovao je i brodarsko-transportno preduzeće u Beogradu, a od novca koji je zaradio kupio je više od 260 rudnih polja u Srbiji.

U to vrijeme, nadaleko je bilo poznato da su njegovi rudari imali besplatnu kuću, zemljište, ogrev, struju, zdravstvenu njegu, a njihova djeca – besplatno školovanje.

Savčić je bio vlasnik mnogih nekretnina u Srbiji, Crnoj Gori, Makedoniji i okolnim državama. Mnogobrojni istorijski podaci ukazuju na to da su upravo mnoge zgrade u centru Beograda, u Knez Mihajlovoj, njegovih ruku djelo i njegovo vlasništvo.

Oprobao se i u političkim vodama

Pored izuzetne karijere u privredi, Savčić se oprobao i u političkim vodama – bio je narodni poslanik i ministar građevine, a predsjednik Beogradske opštine bio je od 1929. do 1930. godine.

Kao gradonačelnik okrenuo se poboljšanju efikasnosti komunalnih službi i stvaranju modernog grada, te je za kratko vrijeme uspio da uvede novi način naplate električnog osvjetljenja i vode, što je omogućilo samofinansiranje opštine. Finansijski je grad ojačan i osnivanjem Štedionica Opštine grada Beograda s ciljem da prima prihode i plaća troškove opštine.

Takođe, za vrijeme njegovog mandata Beograd je dobio i modernu školu „Kralj Aleksandar I“ u Dečanskoj ulici (danas Muzička škola „Mokranjac“), a kao izvršilac testamenta Nikole Spasića, započeo je izgradnju Gradske bolnice u Beogradu.

Na Dedinju danas postoji ulica koja nosi njegovo ime, kao i spomen-ploča u Knez Mihailovoj ulici, kao najvećem donatoru u izgradnji Doma inženjera.

BONUS VIDEO: