OBJEKTIV SAČUVAO ISTORIJU OD ZABORAVA Nevjerovatna sudbina Rusa koji je uslikao najpoznatiju fotografiju iz Prvog svjetskog rata

ALOONLINE.BA/BEOGRAD.IN | Razonoda ∙ 09.11.22 12:59 ∙ 0

Priča o čovjeku koji je iza sebe ostavio najpoznatiju fotografiju

FOTO: Printscreen

Malo je stranaca koji su i u najtežim trenucima u istoriji srpskog naroda ostali uz njega. Samson Černov, ratni fotograf i snimatelj ruskog porijekla, jedan je od njih. Ovo je priča o njemu i njegovoj najpoznatijoj ratnoj fotografiji.

Samson Černov je imao samo 25 godina kada je kao dopisnik ruskih novina stigao u Srbiju da „pokriva“ Prvi balkanski rat. Adrenalin, rad na terenu i stalna opasnost, ali i hrabrost i duh naroda mora da su se mnogo dopali mladom fotografu, jer je i poslije rata riješio da ostane u Srbiji.

Tu je i dočekao 1914. i početak do tada nezapamćenog stradanja – Veliki rat. Nakon izbijanja Prvog svjetskog rata, Černov je sa Francuzom Anrijem Barbisom dobio automobil i vozača, kako bi što lakše obavljao svoja zaduženja.

Tako je i snimao zločine austrougarskih jedinica u Mačvi i Posavini. Ipak, u septembru 1914. vrhovna komanda srpske vojske priključila ga je filmskoj ekipi Đoke M. Bogdanovića koja je bila zadužena da ovjekoveči dešavanja na frontu na Savi.

Tako su i nastale čuvene fotografije razorenog Šapca, prelaska srpske vojske preko Save, okupatorskog uništavanja Beograda… kao i slavna fotografija Dragutina Matića „Izviđača“ koji negdje na Drini, prije povlačenja srpske vojske preko Albanije, pomno prati neprijateljska kretanja. A najgore je tek dolazilo…

Černov nije napustio Srbiju ni kada je krah postao izvjesan. Sa vojskom, državnim vrhom i dobrim dijelom stanovništva, dijeleći nesreću i opštu nemaštinu, prešao je preko Albanije svojim objektivom vječno ovjekovečivši stradanje i patnju izbjeglica iz Srbije.

Sa kolekcijom svojih fotografija, Černov po dolasku na Krf putuje u London kako bi svijet upoznao sa nezapamćenom nesrećnom Srbije, a po povratku traži da bude kršten i primi pravoslavnu vjeru (izvorno je bio Jevrejin). Samson Černov je kršten na Krfu 1916. godine kada je dobio ime srpskog regenta Aleksandra Karađorđevića.

Nakon revolucije u Rusiji 1917. godine više nije mogao da se vrati u domovinu, pa je odlučio da uzme francusko državljanstvo.
Černov je neumorno radio kako bi svijet priznao stradanja Srbije i poslao pomoć. U martu 1918. otputovao je u Njujork i organizovao izložbu fotografija. Akcija je privukla veliku pažnju medija, pa je Njujork Tajms zatražio i intervju sa „čuvenim fotografom sa Balkana“.

Međutim, u njemu, Černov je jako malo govorio o sebi, a mnogo više o Srbiji, Albanskoj golgoti i ostarelom kralju Petru koji deli sudbinu svog naroda. Tokom čitavog boravka u Americi nosio je uniformu kapetana srpske vojske.

A onda je došao i taj dugo sanjani trenutak slobode… Srbija je pobijedila, a vojska se pobjedonosno vratila u domovinu. Ironično, Samsona Černova tada je zadesila slična sudbina kao i Arčibalda Rajsa… zaborav.

BONUS VIDEO: