Prva dama jugoslovenskog džeza oduševljavala je publiku širom svijeta: „To je bilo sve od Nade Knežević“

ALOONLINE.BA | Poznati ∙ 28.10.23 11:46 ∙ 0

Nada Knežević je bila jedna od najcjenjenijih pjevačica sa prostora bivše SFRJ, koja je svojim glasom i interpretacijom oduševljavala publiku širom svijeta.

Rođena je 1940. godine u Beogradu, gdje je od rane mladosti pokazala talenat za pjevanje. Učila je kod znamenite operske pjevačice Zdenke Zikove, a kao srednjoškolka je pjevala na beogradskim igrankama, što nije prošlo nezapaženo.

Neslužbeno su Nadu Knežević zvali prvom damom jugoslovenskog džeza, njeno ime se može pronaći u svjetskim džez enciklopedijama, a poklonici dobre muzike širom planete još uvijek sa poštovanjem govore o njenom liku i djelu.

Bez obzira na to što se je od nje očekivalo da nastavi porodičnu tradiciju i postane ljekar – prvi snimci za Radio Beograd su presudili da njen životni poziv ipak bude muzika. 1959. je debitovala na Opatijskom festivalu, poslije čega je postala poznata širem auditorijumu. Iste godine su kompozicije „Ciganska noć“ i „Fatima“ postale radijski hitovi i donijele joj veliku popularnost, pa je odmah potom bila jedan od predstavnika JRT – a u emisiji takmičarskog karaktera “Muzika na Jelisejskim Poljima”, u Baden – Badenu. Pratio ju je prestižni džez orkestar Rolfa Hansa Mulera, a u Beograd se vratila sa osvojenom prvom nagradom.

U narednom periodu je nastupala na domaćim festivalima, od Zagrebfesta (na kome je naročito briljirala 1962. godine, kada je izvodila bluz – kompoziciju Milutina Vandekara, “Dođi, olujo”), preko Jugoslovenskog džez festivala na Bledu, do tek osnovanog Beogradskog proleća, a na prvom i posljednjem takmičenju pjevača zabavne muzike je osvojila ZLATNI MIKROFON (1961), čime se zvanično svrstala u red najboljih jugoslovenskih interpretatora.

Neko vrijeme je sarađivala sa bugarskim džez septetom “Sofia”, a onda je 1962., u vrijeme najveće slave, otišla na godinu dana u Zapadnu Njemačku, gdje je nastupala pred američkim vojnicima u džez klubovima i usavršavala engleski jezik. Po povratku u domovinu, sa grupom umjetnika iz Jugoslavije (Đorđe Marjanović, Cune Gojković, Nina Spirova, 7 mladih), odlazi na uspješnu turneju po Sovjetskom Savezu, što otvara koridor svim jugoslovenskim pjevačima koji će kasnije tamo nastupati.

Krajem ‘63 opet odlazi u Zapadnu Evropu, i nešto manje od dvije godine radi sa ansamblom Hejzija Ostervalda. U skandinavskim zemljama je nastupala sa triom Vladimira Vitasa, u klubovima u kojima su se mogli čuti asovi džeza, kao što su Don Bajes (Don Byas) i Erol Garner; u Oslu je pjevala u elitnim klubovima poput “Down Town Key Club”; snimila je dvočasovni muzički program za dansko – švedsko – norveški radio i imala podršku inostranih medija, što joj je pružilo priliku za evropsku karijeru. Međutim, zbog bolesti oca Andre nije mogla da prihvati poziv menadžera Katerine Valente, i vratila se u otadžbinu. Poslije kraće pauze je nastavila karijeru, nastupajući na Balkanijadi, Evrodisk paradi (“Hej, mama”), domaćim festivalima, radiju i televiziji, kao i u inostanstvu (najčešće u SSSR – u), a onda je 1969. postala majka, što je uslovilo novu dvogodišnju pauzu.

Godine 1971. se je trijumfalno vratila na scenu. Snimila je muziku za film „Moja luda glava“, koju je komponovao Bojan Adamič, nastupila na festivalu Beogradsko proljeće sa legendarnom kompozicijom “Sjeti se naše ljubavi”, i predstavljala Jugoslaviju kao gost UN – a na Sinajskom poluostrvu, gdje je proglašena najboljim pojedincem od svih gostujućih grupa. Nastupala je i na XIII međunarodnom džez festivalu u Ljubljani ‘72 uz B. P. Convention bend, koji je predvodio vibrafonista Boško Petrović, uz pratnju pijaniste Dražena Bojića.

Posljednji koncert, nazvan “Nada Beogradu”, održala je 1995., a 2007. je primila nagradu za životno djelo na XXIV internacionalnom džez festivalu Nišville.Tada se je i oprostila od scene, rekavši: “To je bilo sve od Nade Knežević“.

Svijet je imao mnogo sluha za nju, pa je magazin Down BiT pisao u superlativu o njenim vokalnim sposobnostima, a džez pijanista Čik Korija joj je, poslije jednog nastupa, nudio saradnju. Nastupala je u Albert Fišer Holu, na međunarodnim džez festivalima u Minhenu, Atini i Istambulu, i čak pet puta na beogradskom Newport Jazz Festivalu (u zvaničnom istorijatu festivala, navedena su 3 njena nastupa: 1979. sa Plesnim orkestrom RTV Zagreb, 1980. sa Triom Saše Radojčića i 1981. sa Džimijem Stanićem i Triom Bore Rokovića).

Tokom sedamdesetih je, uz povremene pauze na koje je navikla svoju publiku, nešto revnosnije nego prije gradila tzv. paralelnu karijeru: za široki jugoslovenski auditorijum je pjevala srceparajuće šlagere i učestvovala na popularnim domaćim festivalima zabavne muzike, a u inostanstvu je opravdavala reputaciju vrhunskog džez izvođača. Postoji i anegdota sa Beogradskog džez festivala, kada se je slavna Ela Ficdžerald po izlasku na scenu publici obratila riječima: “Dobro veče, ja sam Nada Knežević”. Nada se krajem te decenije sasvim okreće džezu, i od tada se o njoj gotovo uvijek govori i piše kao o džez pjevačici.

Godiine 1977. je sa Big Bendom održala nezaboravne koncerte u zagrebačkoj dvorani Lisinski i ljubljanskom bioskopu Union, koji su trajno sačuvani na duplom LP albumu 4 lica jazza u izdanju Jugotona. Jugoslovenska radio – difuzija je toj ploči dodijelila nagradu za najbolje diskografsko ostvarenje te godine, pa je Nada, uz Boška Petrovića, Boru Rokovića, Jovana Mikovića, Damira Dičića i Ratka Divjaka, uvrštena u Džez – reprezentaciju SFRJ.

Tokom pedeset godina karijere je dobila pregršt festivalskih nagrada, razna priznanja i estradne “trofeje”, a Udruženje džez muzičara joj je dodijelilo povelju za doprinos razvoju muzičkog stvaralaštva.

Posljednji koncert, nazvan Nada Beogradu, održala je 1995, a 2007. je primila nagradu za životno djelo na XXIV internacionalnom džez festivalu Nišville.

Tada se i oprostila od scene, rekavši: “To je bilo sve od Nade Knežević“., prenose Novosti Magazin.

BONUS VIDEO: