NA DANAŠNJI DAN ROĐEN KNJIŽEVNIK I KRITIČAR JOVAN SKERLIĆ

ALO/V.G. | Alo Online | Vijesti ∙ 20.08.21 08:50 ∙ 0

Skerlić se rodio, živio i preminuo u Beogradu, koje je već u to vrijeme bilo stecište intelektualne elite, pa i najbitnijih književnih krugova. Otac Jovana Skerlića, Miloš, bio je vlasnik firme i prodavnice šešira. Miloš Skerlić je sa ženom Persidom, pored Jovana, imao i dvije kćerke, od kojih je jedna od njih dvije, Jelena, bila udata za čuvenog Vladimira Ćorovića.

FOTO/PRINTSCREEN

Jovan Skerlić (1877–1914) je jedan od najpoznatijih srpskih kritičara. Uticaj Jovana Skerlića na razvoj i oblikovanje srpske književnosti nemjerljiv je.

Od početka školovanja interesovali su ga jezici i književnost. Otuda će poslije završene osnovne škole i gimnazije upisati Veliku školu, gdje je diplomirao na francuskom jeziku sa književnošću i teorijom književnosti, da bi potom ove oblasti usavršavao i u Lozani. Jovan Skerlić će tamo i doktorirati.

Ono što je oblikovalo njegovo kritičko mišljenje u književnosti bilo je sa jedne strane političko opredjeljenje, koje je bilo produkt Skerlićeve racionalne prirode, ali i dotadašnje učenje još jednog slavnog kritičara, Bogdana Popovića, sa druge strane, čiji je Skerlić bio učenik.

Jovan Skerlić je bio vrlo aktivan na polju politike. Bio je poštovalac socijalnih ideja Svetozara Markovića. Otuda je još kao đak pristupio socijalističkoj partiji i pisao političke članke u socijalističkoj štampi. Istovremeno, on je bio je vatreni zagovornik ideje jugoslovenskog jedinstva. Takvo se političko opredjeljenje moglo prepoznati na više nivoa, pa tako ne samo kroz političke stavove već i u pristupu jeziku i književnosti. Na primjer, malo se zna da je Jovan Skerlić sproveo anketu 1913. godine o pitanju glasa ѣ. Da bi se jedinstvo među narodima uspostavilo, Skerlićeva ideja je bila da svi pišu „ѣ”, a da ga čitaju onako kako su naučili.

Njegova uvjerenja vrlo su snažno uticala na kritike. Jovan Skerlić i njegov obimni opus, počevši od njegovih članaka sakupljenih u djelu „Pisci i knjige”, preko „Istorije nove srpske književnosti”, „Srpske književnosti u XVIII veku”, „Omladine i njene književnosti” itd., oblikovali su tadašnji stil pisanja, odredili najznačajnije pisce, uzore, definisali standarde beogradskog stila. Iako učenik Bogdana Popovića, Skerlić nije bio njegova kopija.

Bez obzira što je Jovan Skerlić u kritikama znao biti vrlo oštar, direktan, čak bezobziran ponekad, njegovo mjesto u istoriji srpske književne kritike je nezamjenljivo. On je bio jedan od utemeljivača moderne srpske kritike, te je u tom smislu djelo Jovana Skerlića izuzetno važno za dalje proučavanje i razmatranje.

Pridružite se našoj Viber zajednici