PUTOVANJE KROZ VRIJEME Evo šta se dogodilo na današnji datum, 27. mart

Aloonline.ba | Tamara Bogunovic | Magazin ∙ 27.03.25 00:30 ∙ 0

Danas je četvrtak 27. mart 2025. godine. Do kraja godine ima 280 dana.

ILUSTRACIJA

1625. – Umro britanski kralj škotskog porijekla Džejms Prvi Stjuart, prvi monarh koji je od 1603. do smrti vladao i Škotskom i Engleskom i prvi Stjuart na engleskom prijestolu. Poslije abdikacije sa škotskog prijestola majke Meri Stjuart 1567. proglašen je – kada je imao samo godinu dana – kraljem Škotske kao Džejms Šesti i tu titulu nosio je do smrti.

1770. – Umro italijanski slikar Đovani Batista Tijepolo, posljednji veliki venecijanski majstor, jedan od najvećih dekorativnih umjetnika 18. vijeka. Njegovi glavni radovi – freske velikih dimenzija rađene u maniru rokokoa, nalaze se u u nadbiskupskoj palati u Udinama, u palati Labija u Veneciji, u biskupskoj rezidenciji u Vircburgu i u kraljevskoj palati u Madridu.

1797. – Rođen francuski pisac Alfred Viktor de Vinji, u čijoj su romantičarskoj misaonoj poeziji centralne teme usamljenost genija, ravnodušnost prirode i stoičko mirenje sa sudbinom. Djela: poeme „Mojsije“, „Pastirska kuća“, „Eloa“, „Samsonov gnjev“, drama „Čaterton“, roman „Cink-Mars“ /preveden kod nas kao „Zavjera“/, novele „Ropstvo i veličina vojničkog poziva“, „Dnevnik jednog pjesnika“.

1845. – Rođen njemački fizičar Vilhelm Konrad Rentgen (na fotografiji), koji je 1895. otkrio „iks-zrake“, dobitnik Nobelove nagrade za fiziku 1901. „Iks-zraci“, elektromagnetski talasi dužine od milionitog do milijarditog dijela centimetra, njemu u čast nazvani su „rendgenski zraci“. Primjenjuju se u medicini za dubinsko snimanje organa i za zračenja, ali pošto izazivaju štetne promjene u strukturi tkiva kroz koja prodiru, potiskuju ih druge metode liječenja i uspostavljanja dijagnoze. Koriste se i za identifikovanje hemijskih elemenata i za strukturnu analizu raznih supstanci.

1854. – Francuska objavila rat Rusiji i stala na stranu Otomanskog carstva u Krimskom ratu koji je izbio krajem 1853. Sutradan je to učinila i Velika Britanija, koja je nastojala da suzbije ruske aspiracije na Balkan i Crno more. Rat protiv Rusije udruženi saveznici su vodili dvije godine na poluostrvu Krim, gdje su poslije krvavih borbi i velikih gubitaka uspjeli da osvoje ključni lučki grad Sevastopolj.

1867. – Rođen engleski inženjer Frederik Henri Rojs, koji je s Čarlsom Rolsom 1906. osnovao kompaniju za proizvodnju automobila „Rols-Rojs“. Rojsova firma počela je 1904. da pravi automobile, čiji je izgled impresionirao Rolsa, i njih dvojica su potom postali suvlasnici kompanije čija su vozila u automobilskoj industriji nenadmašna po luksuzu i kvalitetu. Kompanija „Rols-Rojs“ proizvodi i avionske motore.

1898. – Rođena američka pozorišna i filmska glumica Glorija Džozefina Mej Svanson, koja se proslavila u vrijeme nijemog filma, ali i zvučnim filmom „Bulevar sumraka“, snimljenim 1950. Ostali filmovi: „Muško i žensko“, „Kraljica Keli“, „Zaza“, „Gospođa San-Žen“.

1923. – Umro škotski hemičar i fizičar Džejms Đuer, koji je prvi dobio tečni, zatim i čvrst vodonik. Izumio je i termos-bocu.

1927. – Rođen ruski violončelista i dirigent Mstislav Leopoldovič Rostropovič, jedan od najvećih majstora violončela i fanatičan poklonik svog instrumenta, sugestivan i izrazito temperamentan interpretator punog tona u svim registrima. Bio je profesor konzervatorijuma u Moskvi i Lenjingradu, a 1975. emigrirao je u SAD.

1933. – Japan objavio da istupa iz Društva naroda zbog toga što je ta organizacija osudila japansku okupaciju Mandžurije.

1941. – U Beogradu u zoru u oficirskom puču svrgnut regent knez Pavle Karađorđević i na prijesto doveden maloljetni kralj Petar Drugi Karađorđević. Zbačena je i vlada Dragiše Cvetkovića i Vlatka Mačeka i obrazovana nova na čelu sa generalom Dušanom Simovićem. Kasnije tokom dana narod je pozdravio puč masovnim demonstracijama u Beogradu i drugim gradovima Srbije, jer je to značilo raskidanje sporazuma potpisanog dva dana ranije u Beču o pristupanju Jugoslavije Trojnom paktu. Javno su spaljivane njemačke i italijanske zastave, cijepane slike Adolfa Hitlera i Benita Musolinija i izvikivane parole „Bolje rat, nego pakt“ i „Bolje grob, nego rob“.

1945. – Nijemci u Drugom svjetskom ratu lansirali posljednju raketu „Fau-2“ na Veliku Britaniju. Projektil, ispaljen iz holandskog grada Hag, pao je na Orpington, jugoistočno od Londona. Od eksplozija raketa tog tipa tokom rata je poginulo 8.958 Britanaca.

1953. – U SSSR-u pomilovan veliki broj političkih zatvorenika, što je nagovijestilo kraj „staljinističke ere“.

1964. – U zemljotresu na Aljasci poginulo više od 100 ljudi.

1968. – Prilikom probnog leta avionom, kojim je sam upravljao, u blizini Moskve poginuo ruski kosmonaut Jurij Aleksejevič Gagarin, prvi čovjek koji je u aprilu 1961. vasionskim brodom „Vastok“ obletio Zemlju.

1968. – General Suharto izabran za drugog predsjednika Indonezije, umjesto Sukarna, koji je izgubio vlast u martu 1966.

1977. – U najtežem udesu u istoriji vazduhoplovstva poginula 583 od 644 putnika i člana posade u dva „boinga 747“ holandske kompanije KLM i američke Pan-Am, koji su se sudarili na pisti aerodroma Tenerife na Kanarskim ostrvima.

1980. – Prilikom potonuća naftne platforme „Aleksander Kiland“ u norveškom sektoru Sjevernog mora poginulo 147 ljudi.

1992. – Posljednje jedinice Jugoslovenske narodne armije su bez incidenata napustile Bivšu Jugoslovensku Republiku Makedoniju.

1993. – Predsjednik Kine postao Đang Cemin, generalni sekretar vladajuće Komunističke partije i vrhovni komandant armije. Takvo objedinjavanje ključnih funkcija ne pamti se od vremena Mao Ce Tunga, ali je stvarnu moć zadržao Đangov pokrovitelj Deng Sjaoping.

1996. – Jigal Amir osuđen na doživotnu robiju zbog ubistva izraelskog premijera Jicaka Rabina u novembru 1995.

1997. – U okršajima u Albaniji poginulo 17 ljudi, u najtežem incidentu tokom dvomjesečne antivladine pobune.

1998. – Umro njemački proizvođač automobila Ferdinand Porše, osnivač fabrike sportskih vozila „Porše AG“. Tokom vladavine Adolfa Hitlera bio je jedan od konstruktora „bube“ – automobila „folksvagen“.

1999. – U atar sremskog sela Buđanovci pao američki lovac bombarder „F-117 A“, koji je oborila jugoslovenska protivvazdušna odbrana.

2006. – Lidera „narandžaste revolucije“ i predsjednika Ukrajine Viktora Juščenka pobijedio na parlamentarnim izborima Viktor Janukovič, koji zastupa proruski blok.

2006. – Umro slavni poljski pisac, klasik naučne fantastike Stanislav Lem. Njegove najpoznatije knjige „Solaris“, „Povratak sa zvijezda“ i „Zvjezdani dnevnik“ prevedene su na više od 40 jezika, među kojima i na srpski.

Pridružite se našoj Viber zajednici